به گزارش آوای ورزقان، منطقه آذربایجان شرقی، نمونه بارز این منابع طبیعی در شهرستان ورزقان، منطقه زیبای قرهداغ است که به علت واقعه شدن در کمربند مس جهانی و وجود منابع غنی از معادن از جمله مس، طلا و نقره به " سرزمین طلای سرخ ایران" معروف شده است. به عبارت دیگر وجود معدن مس سونگون و معدن طلای اندریان(اندرگان) و بسیاری از معادنی دیگر از این جنس در شهرستان ارسباران، این سرزمین به طلای سرخ ایران لقب گرفته است. گذشته سرزمین طلای سرخ ایران شهرستان ورزقان، با وسعت دو هزارو 368 کیلومتر مربع یکی از شهرستانهای استان آذربایجان شرقی است و در 75 کیلومتری تبریز واقع شده و از سمت شمال با شهرستانهای کلیبر و جلفا، از سمت شرق با شهرستان اهر، از سمت غرب با شهرستان مرند و از سمت جنوب با شهرستانهای هریس، تبریز و شبستر همسایه و هممرز است. این شهرستان از دو بخش مرکزی(شامل دهستانهای ازومدل جنوبی، ازومدل شمالی، بکرآباد و سینا) و بخش خاروانا (شامل دهستانهای دیزمار مرکزی، جوشین و ارزیل) و از دو نقطه شهری به نامهای ورزقان و خاروانا و 163 آبادی تشکیل شده است و براساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1390، جمعیت شهرستان ورزقان در حدود 45 هزارو 708 نفر، یعنی 1.2 درصد جمعیت استان در این شهرستان ساکن هستند. رنگین کمانی از زیباییها ناگفته نماند و اینکه، شهرستان ورزقان به دلیل قرار گرفتن در منطقه زیبای قرهداغ و واقع شدن بسیاری از جنگلهای ناحیه سرسبز ارسباران در این شهرستان، وجود مناطق بکر طبیعی فروان، صدها آثار تاریخی، نقاط تاریخی و دیدنی از جمله چیچکلی (در ۳۵ کیلومتری شمال غرب ورزقان)، یخچال فصلی زیر صخرهای کرویق، منطقه زیبای هفت چشمه، مسجد جامع خاروانا(مربوط به به سدههای ۶ و ۷ هجری قمری)، خانه امیر ارشد یا داشساختمان(در 12 کیلومتری غرب ورزقان)، کتیبه میخی سقندل (در 5 کیلومتری ورزقان )، آبشار گلآخور (با ارتفاع 12 متر)، قلعه تاریخی جوشین (در 26 کیلومتری غرب ورزقان، مربوط به زمان مادها)، امامزاده سیدخلیل جوشین، گنبد اللهالله (مربوط به اواخر دوره ایلخانان مغول تا صفویه)، روستای آستمال (با قدمت چند هزار ساله)، روستای کرینگان (که اهالی آن به زبان تاتی صحبت میکنند)، تپه داشباشی یا ارمنی گوللویی، قلعه کندیبولاغ، قلعه داشی، قلعه اژدها داشی، گورستان سقای، قلعه سرخه دیزج و تپه اللهلو (همگی با قدمت هزاره اول قبل از میلاد)، این شهرستان را به یکی از قطبهای گردشگری تبدیل کرده است. با این وجود، شهرستان ارسباران به خاطر ویژگی های خاص اکوتوریسم، شرایط خاص اکولوژیک و توپوگرافی منطقه اش، و همچنین به دلیل موقعیت خاص و داشتن زیبایی مناظر طبیعی، گیاهی و از نظر تنوع گونههای جانوری این منطقه را درسطح جهان به عنوان گنجینه گونههای نایاب گیاهی و جانوری معرفی کرده است. بزرگترین کانسارهای مس دنیا شهرستان ورزقان به علت قرار گرفتن در یک منطقه معدن خیز و کشف انواع عناصر قیمتی و با ارزش در این معادن این منطقه را از نظر سوق الجیشی و اقتصادی به مهمترین و غنی ترین منطقه در جهان تبدیل کرده است. به گونهای که این شهرستان با قرار گرفتن بر روی کمربند آلپ هیمالیا دارای اندیسهای متعدد مس و عناصر فلزی دیگر نظیر سرب، روی و آهن است. از سویی، کانسار مس سونگون که در شمال ورزقان قرار گرفته است، بزرگترین اندیس مس در شمالغرب ایران و یکی از بزرگترین کانسارهای مس دنیا بوده و قابل مقایسه با معادن بزرگ دنیا مانند بینگهام در آمریکا و چوکیکوماتا در شیلی است. فاصله این معدن از تبریز ۱۳۰ کیلومتر و از ورزقان ۲۵ کیلومتر بوده و در مجاورت روستای سونگون واقع است. معدن مس سونگون در یک منطقه کوهستانی با متوسط ارتفاع دو هزار متر بالای سطح دریا واقع شده است. از سویی، کانیسازی اصلی کانسار شامل کانیهای مس و مولیبدن بوده است و بدین ترتیب مجتمع مس سونگون به تنهایی 3 درصد ذخایر مس جهان را در اختیار دارد. همچنین در این شهرستان مناطق دیگری از جمله خوینرود، بالوجه، طویل، کالیجان، شرفآباد، اندریان، آستامال، آوان، گوتلر، اوزی و ... دارای کانسارهای متنوعی مثل مس، طلا، نقره و ... است که در صورت کشف و بازیافت این معادن در آینده نزدیک میتوان به توسعه و پیشرفت این شهرستان پیش از اینها امیدوار شد. ناز، نعمت و نیاز در همین حال، شهرستان ورزقان به علت موقعیت خاص اقلیمی، تابستان معتدل تا گرم و زمستان سرد، یخبندان و پربرف به ویژه قرار گرفتن این شهرستان در یک منطقه کوهستانی با کوههای آقداغ، مشکعنبر، کامتال، جوشون، جلهداغ، ایریداغ، کیامکی، خاروانا و پیرسقا از یک تنوع آب و هوایی منحصر به فردی برخوردار است. از سوی دیگر، با توجه به وجود رودخانههای دایمی و فصلی متعدد، تولیدات متنوع زراعی از جمله تولید حبوبات و گندم، تولید حدود 10 درصد میوههای نیمه گرمسیری استان (انار و انجیر)، پتانسیل مناسب جهت دامپروری و آبزیپروری و زنبورداری، جنگلهای ارسباران با فلور غنی و ذخیره ژنتیکی بالا، وجود دومین معدن بزرگ مس کشور، وجود 40 کانسار و 19 اندیس، استخراج 35 درصد مرمریت استان، اختصاص 78 درصد کل سرمایهگذاری در معادن استان به معادن شهرستان، اولویت سرمایهگذاری در شهرستان ورزقان را در بخشهای گردشگری، توسعه معادن و فعالیتهای وابسته به آن و توسعه کشاورزی قرار داده، به گونهای که در حال حاضر این شهرستان، به عنوان یکی از قطبهای مهم قطب معدن و صنایع معدنی، گردشگری، کشاورزی و دامپروری در استان آذربایجان شرقی و کشور شناخته میشود. به هر حال آنچه در این راستا مهم به نظر میرسد، اینکه درسته شهرستان ورزقان دارای منابع طبیعی خدادادی فراوانی است، ولی به نظر میآید، برخی نامهربانیهای بلایای طبیعی و انسانی در سالهای اخیر باعث شده، این شهرستان از داشتن حداقل امکانات و زیرساختهای لازم شهری در محرومیت باشد و همچنان چشم انتظار کمی همت مسئولان را میطلبد که توجه ویژهای به توسعه همه جانبه این شهرستان با توجه به پتانسیلها و ظرفیتهای بالقوه این منطقه داشته باشند. فراتر از انتظار همان طور که گفته شد، شهرت ارسباران به خاطر داشتن معادن مس و طلا و طبیعت بکر و زیبای این منطقه نیست، بلکه در بیست و یکم مرداد سال گذشته با وقوع زلزله شش و 6.2 ریشتری، شهرستان ورزقان به نوعی شهرت جهانی پیدا کرد که در این زمین لرزه تمام زیر ساخت های شهری و روستای این شهرستان از بین رفت. به بیان دیگر، معروفیت بینالمللی این منطقه به دلیل تعداد وقوع زمین لرزهها بود که در این راستا، ورزقان رکورد تعداد زلزله را از ژاپن که معروف است روزانه چندین زمین لرزه اتفاق میافتد، را بشکند. سرزمین طلای سرخ ایران، چشم انتطار فرداست بنابراین، با این ویژگیها و پتانسیلهایی که در حال حاضر در شهرستان ورزقان هست به طور یقین مشخص میشود، تحقق آرمان « ورزقان، شهری تمیز، زیبا و توسعه یافته» دور از دسترس نباشد و در بین شهرهای آذربایجان شرقی شهر ورزقان، به عنوان توسعه یافتهترین شهر استان لقب بگیرد که به نظر میآید دور از انتظار هم نباشد و بر این اساس نیز زیرساختهای اولیه برای تحقق این امر در این شهرستان فراهم شده است. حال آنچه در این زمینه اهمیت دارد اینکه، مردم منطقه ارسباران و به ویژه روستانشینان این منطقه در طول تاریخ کشورمان نشان دادند که همیشه و در همه حال در امور مختلف همواره پیشگام و پیشتاز بودهاند و در واقع این قابلیت و پتانسیل در بین آنان است که اگر بخواهند کاری را انجام دهند با پشتکار، همت، غیرت و سختگیری خاص تا آخر خط میروند که نمود بارز آن تقدیم هزاران شهید گلگون کفن به هشت سال دفاع مقدس و کمک به بازسازی مناطق زلزله زده زلزله اخیر این منطقه بوده است. از سوی دیگر، حال این پرسش مطرح میشود که شهرستان ورزقان، با داشتن این همه ثروت خدادادی و نیروی انسانی سختکوش، صادق و با انگیزه چگونه میخواهد، خود را به عنوان« شهرستان پیشرفته و مدرن آذربایجان شرقی» و در نهایت « منطقهای توسعه یافته» مطرح کند؟ آیا زیر ساختهای لازم اقتصادی، فرهنگی، امکانات زیربنایی و ارتباطات برای این شهرستان فراهم شده یا باید منتظر این زیر ساختها شد که به یقین میتوان آن را در قاب آینده مشاهده کرد. منبع: ایسنا
نظرات شما عزیزان: